Je ervaart je eerste momenten van ongeduld. Verlangen naar de dagen dat je nog niet voortdurend droge handen had. Dat je nog geen slappe spieren had van het niet-sporten. Dat het nog sociaal was om sociale contacten te onderhouden. Het is nu de fase waarin corona voor de meesten van ons, de niet-patiënten, neerkomt op een oefening in geduld. Geduld, geduld, geduld. Al kan leven in coronatijd best amusant zijn. Dat filmpje waarop Rutte woensdagmorgen probeerde mee te doen in de dansles voor kinderen wier ouders een vitaal beroep uitoefenen, had ik niet graag willen missen. Louis van Gaal die ...
Lees hier verder

Thierry Baudet was er vroeg bij. Al op 28 januari, de Chinese overheid had de stad Wuhan net een paar dagen eerder afgegrendeld, stelde de fractievoorzitter van Forum voor Democratie in de Tweede Kamer een spoeddebat voor over het coronavirus. Het debat kwam er niet, waarna Baudet de meeste bijeenkomsten in de Kamer over corona oversloeg. Tot een maand geleden. Vanaf het moment dat de virusuitbraak ook in Nederland serieuze vormen aannam, meldde Baudet zich opnieuw. Het kabinet, zei hij, deed te weinig, dreigde met een „uiterst riskante” strategie „tienduizenden, misschien honderdduizenden doden” te veroorzaken en moest snel overschakelen op ...
Lees hier verder

• Pim van den Dool

Kamerdebat: RIVM-cijfers, IC-bedden en Zuid-Europa Er is naar verwachting brede steun woensdag in de Tweede Kamer voor het besluit van het kabinet dinsdag alle bestaande maatregelen in de strijd tegen het coronavirus te verlengen. Scholen en horeca blijven minimaal drie weken langer dicht en ook de andere dwingende adviezen blijven van kracht, zoals het zoveel mogelijk thuis werken en het afstand houden op straat. De maatregelen hebben langzaam effect, zei premier Rutte dinsdag, maar de druk op de zorg is zo groot dat van het versoepelen van maatregelen voorlopig geen sprake kan zijn. ...
Lees hier verder

Vorige week dacht het RIVM nog dat de piek van het aantal patiënten op de intensive care eind mei zou komen. Een paar dagen later was het RIVM toch „somberder”. De IC’s liggen nu al veel voller dan was voorzien en dus moet het aantal bedden deze week al worden uitgebreid van van 1.600 naar 2.400. Eén van de oorzaken is een onderschatting van het aantal dagen dat een gemiddelde patiënt op de IC ligt. Het RIVM rekende met 10 dagen, het bleken er in de praktijk 23 te zijn. De opnameduur verschilt per land – afhankelijk van het beleid ...
Lees hier verder

Een oude tegenstelling over Europa in de coalitie is door de coronacrisis opnieuw zichtbaar geworden. Regeringspartijen D66 en ChristenUnie verzetten zich tegen de houding van het kabinet over eventuele steun aan Zuid-Europese landen die zwaar getroffen zijn door het coronavirus. D66-leider Rob Jetten ergert zich aan de „harde toon” van minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA), die volgens hem grote schade aan de Nederlandse diplomatie berokkent. „De schade is niet mals. Regeringsleiders en parlementariërs uit Zuid-Europa keren zich openlijk tegen Nederland.” Gert-Jan Segers, leider van de ChristenUnie, heeft „met frustratie” gezien hoe „het kabinet zichzelf in de vingers sneed”. „We hebben ...
Lees hier verder

Het kabinet neemt vanmiddag in een crisisberaad nieuwe besluiten over de maatregelen die de afgelopen weken zijn afgekondigd om het coronavirus in te dammen. Naar verwachting zullen de maatregelen die nu gelden worden verlengd, maar met welke termijn precies, is nog de vraag. De meeste coronamaatregelen, zoals het sluiten van scholen, restaurants en cafés, zijn van kracht tot volgende week maandag 6 april. Nu het aantal mensen dat in een ziekenhuis op de intensive care ligt sneller oploopt dan aanvankelijk was voorzien, is de verwachting dat die maatregelen verlengd zullen worden. Verscheidene media meldden gisteren al dat hierover in politiek ...
Lees hier verder

Het leven zonder verblijfspapieren is voor Patrícia (38) altijd al lastig geweest in Nederland. Zonder documenten kan de Braziliaanse veel woningen niet huren, geen eigen bankrekening openen. Er is altijd de angst om door de politie te worden opgepakt. Met een vriendin maakt ze schoon bij mensen thuis. Daarmee verdient ze voldoende geld om zichzelf – en haar kinderen in Brazilië – te kunnen onderhouden. Maar sinds de coronacrisis maakt Patrícia, die niet met haar achternaam in de krant wil, zich grote zorgen: in een paar weken tijd verloor ze 80 procent van haar inkomsten. Veel mensen hebben haar diensten ...
Lees hier verder

Het leven zonder verblijfspapieren is voor Patrícia (38) altijd al lastig geweest in Nederland. Zonder documenten kan de Braziliaanse veel woningen niet huren, geen eigen bankrekening openen. Er is altijd de angst om door de politie te worden opgepakt. Met een vriendin maakt ze schoon bij mensen thuis. Daarmee verdient ze voldoende geld om zichzelf – en haar kinderen in Brazilië – te kunnen onderhouden. Maar sinds de coronacrisis maakt Patrícia, die niet met haar achternaam in de krant wil, zich grote zorgen: in een paar weken tijd verloor ze 80 procent van haar inkomsten. Veel mensen hebben haar diensten ...
Lees hier verder

Solidariteit werkt beter als mensen er belang bij hebben. Oproepen tot solidariteit zijn daarom al snel vrijblijvend: wie hulp vraagt spreekt van solidariteit, dat klinkt goed, maar wie hulp moet geven zoekt het meestal in minder verheven taal (afstaan, opofferen, ouzo-drinkers). Twee Nederlandse ministers, Hoekstra (Financiën, CDA) en premier Rutte (VVD), hebben de woede van Zuid-Europa gewekt in het EU-debat over coronasolidariteit, en dat gaat hierover – over zelfinzicht en taal. Vooral Italië en Spanje vragen financiële solidariteit voor de calamiteit die ze treft. Maar Nederland wil geen medeverantwoordelijkheid voor schulden van Zuid-Europese lidstaten, en strikt genomen is het verzet ...
Lees hier verder

De debatzalen zijn leeg, de wandelgangen verlaten, de ministeries uitgestorven – maar Den Haag zit allesbehalve stil. In de slagschaduw van het coronanieuws gaat het politieke werk door. Sterker nog: ook in een reeks controversiële dossiers kwam de afgelopen weken beweging, alsof de parlementaire stilte het kabinet wel goed uitkwam. Zo erkende minister Ank Bijleveld (Defensie, CDA) vorige week dat het kabinet de Tweede Kamer – opnieuw – verkeerd had geïnformeerd over de luchtaanval op de Irakese stad Hawija, op een moment dat debat hierover niet mogelijk is. Nog zo’n verrassing: de megaverbouwing van de Amsterdamse Zuidas gaat, in recessietijd, ...
Lees hier verder

Je hoort wel dat politici tijdens een crisis gevormd worden. Je kunt ook zeggen dat je politici pas tijdens een crisis echt leert kennen. Zo ging het er in het meest openbare moment van de week, het Kamerdebat over corona, opnieuw stevig aan toe – al waren de verschillen met vorige week niet te missen. Toen legden Wilders en Baudet nog een verband tussen coronadoden en het kabinetsbeleid, maar daar was donderdag geen sprake meer van. Baudet steunde nu de aanpak, die maandag was aangescherpt tot, zei Rutte, „een intelligente lockdown”. Ook andere oppositiepartijen was toen al volmaakt duidelijk dat ...
Lees hier verder

• Wouter van Loon

Debat begint om kwart over tien Het Kamerdebat begint rond kwart over tien. Het zal voornamelijk gericht zijn op de druk op de intensive care. Vorige week was er kritiek op de Kamer omdat het debat zo lang duurde: toen mochten Rutte en zijn ministers tien uur hun beleid in crisistijd verdedigen. Dit keer is er vier uur ingeroosterd voor het debat – het is natuurlijk de vraag of de Kamerleden zich aan die planning houden. Lees ook: Urenlange debatten: in crisistijd voelt dat ongemakkelijk Dit is de sprekerslijst:
NRC Vandaag Elke ochtend een ...
Lees hier verder

Donderdag debatteert de Tweede Kamer voor de derde maal over de coronacrisis. Het laatste debat, vorige week woensdag, zorgde voor het nodige ongemak. Terwijl het virus door het land raasde, zat de crisisbestrijding vast in een langdurig Tweede Kamerdebat. Tien uur lang moesten premier Mark Rutte (VVD) en vier ministers uit zijn kabinet – de vijf belangrijkste bewindspersonen in de strijd tegen de pandemie – luisteren naar vragen, suggesties en in moties gegoten oproepen van Kamerleden. Het ging over de te volgen strategie bij de bestrijding en het reusachtige steunpakket voor bedrijven en zelfstandigen – maar ook over tv-programma Nederland ...
Lees hier verder

Je hoort er bijna niemand over, maar de wereldwijde bestrijding van corona bevat veel onuitgesproken solidariteit. Solidariteit met ouderen en zwakkeren, en dan vooral zwakkere ouderen – zij lopen het meeste levensgevaar. Dit lijkt misschien vanzelfsprekend, maar dat is het niet. We weten hoe gemakkelijk je mensen in onfortuinlijke posities verdacht kunt maken – de bijstandstrekker als fraudeur, de vluchteling als testosteronbom –, dus ook solidariteit met ouderen of mensen met een zwakke gezondheid hoeft niet eeuwigdurend te zijn. Maar klachten over de prijs van de coronabestrijding hoor je nog weinig. We zien ondernemers omvallen, nieuwe werklozen, zzp’ers in nood ...
Lees hier verder

Toen minister Ferd Grapperhaus (Justitie, CDA) afgelopen maandag strengere maatregelen aankondigde om het coronavirus te bestrijden, keken er via NOS en RTL bijna 7,5 miljoen mensen. In het crisisteam werd dit getal een dag later met tevredenheid gedeeld. Grapperhaus had Nederlanders die dat weekend toch naar parken, stranden en winkelcentra waren gegaan streng aangesproken op hun „slordige, laconieke en daarmee asociale manier van omgaan met maatregelen”. Het was, zegt een betrokkene uit het team, een nationaal „indaalmoment”. De strenge woorden en blik van Grapperhaus waren nodig, schatte het crisisteam in, omdat de stemming in het land daarom vroeg. De boodschap ...
Lees hier verder

Zijn burgers nonchalant als het gaat om hoe ze zich gedragen in deze tijden van corona crisis? Misschien, maar het wordt hen ook niet gemakkelijk gemaakt. Terwijl de beurzen kelderden en miljoenensteden in lockdown gingen, reageerde onze overheid aanvankelijk nogal laconiek op de pandemie met een beroep op de zogeheten typische Hollandse nuchterheid. Dat leidde tot vage en soms tegenstrijdige informatie over de gevolgen van besmetting (was het nu een gewoon griepje of ging het om een ernstige aandoening?) en de kans op overdracht (mag je iemand wel/niet een hand geven?). Gezondheid Een overzicht van alles wat onze redacties over ...
Lees hier verder

Cijfers over corona: ze zijn er in overvloed. Maar ze vertellen vaak het halve verhaal en laten zich internationaal niet zomaar vergelijken. Een sterfgeval in Duitsland is statistisch gezien niet hetzelfde als een sterfgeval in Italië. In het ene land wordt meer getest dan in het andere. En ook cultuur heeft invloed op het verloop van de uitbraak. Welke cijfers zijn er in omloop en wat zeggen ze eigenlijk? Bevestigde besmettingen Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) geeft elke dag een update van het aantal nieuwe besmettingen in Nederland. Maar, daar is iedereen het over eens: dat getal zegt ...
Lees hier verder

Zo’n crisis is eigenlijk een voortdurend gevecht tegen stemmingswisselingen. Om de paar uur een andere verwachting. Het komt goed. Het is een ramp. Het wordt erger. Misschien valt het mee. Je vertrouwt je eigen inschattingen niet meer. Je volgt het nieuws en weet nooit hoe het afloopt. Daarom is het best ingewikkeld om als overheid verstandig te handelen. Je kunt onmogelijk rekening houden met alle stemmingswisselingen. Maar negeren is misschien ook niet slim. En we zijn een land dat routinematig een goede afloop van grote kwesties eist. Vooruitgang als vanzelfsprekendheid. Je ziet de stemmingswisselingen ook terug in het debat over ...
Lees hier verder

Frugal four. De Duitse staatssecretaris van Europese Zaken Michael Roth heeft het vaak over Oostenrijk, Zweden, Denemarken en Nederland – de lidstaten van de Europese Unie die samen ageren tegen een verhoging van de nieuwe Europese meerjarenbegroting (2021-2027). Maar als Roth erover begint, is het toch vooral om duidelijk te maken dat zijn eigen land, anders dan vaak wordt gedacht, níét bij die ‘zuinige vier’ hoort. „Onder voorwaarden is Duitsland wél bereid tot een groter EU-budget.” Anderhalve week geleden, in de schaduw van de coronacrisis, was Roth (49) in Den Haag voor een gesprek met de Europa-specialisten in de Tweede ...
Lees hier verder

Betonblokken op de grensovergangen tussen Nederland en België. Nauwelijks vliegtuigen boven het anders zo drukke Schiphol. Het ene na het andere land kondigt restricties aan. Peru zit sinds 16 maart al op slot. Uit Marokko konden Nederlanders nog even terugreizen. Vanaf zondagmiddag 12.00 uur kan ook dat niet meer. Duizenden Nederlanders zien hun hoop vervliegen om nog naar Nederland terug te keren. Sommige proberen uit alle macht een laatste vlucht te halen, maar worden in verplichte quarantaine gestopt, terwijl hun vlucht is geannuleerd (Sri Lanka). Anderen stranden tijdens een overstap, omdat transits zijn opgeschort (Paraguay). Uit noodzaak bereiden mensen zich ...
Lees hier verder

Wie weleens in een oorlogsgebied is geweest, kent de vreemde gewaarwording. Een paar honderd meter van de frontlinie lijkt alles doodnormaal. Mensen die leven alsof er weinig bijzonders aan de hand is. Ik moest eraan denken toen ik deze week aan de telefoon – ook ik werkte vanuit huis – de ervaringen met de coronacrisis van politici, ambtenaren en adviseurs optekende. Natuurlijk had je degenen die zich helemaal uit de naad werkten. Maar buiten de crisis-ministeries maakten ambtenaren een opmerkelijk opgeruimde indruk. Even geen beleidsbrieven, Kamerdebatten of honderden schriftelijke vragen: de druk van de politieke fabriek was verdwenen. „Ik ben ...
Lees hier verder

‘Het virus lijkt niet makkelijk van mens op mens overdraagbaar.” En „de kans dat het naar Europa komt [is] klein”. Hij klinkt geruststellend, de eerste brief die de inmiddels afgetreden zorgminister Bruno Bruins (VVD) aan de Tweede Kamer schrijft. Het is dan 22 januari, het bestaan van een nieuw coronavirus dat in Wuhan om zich heen grijpt is net twee weken vastgesteld. In China zijn 571 bevestigde besmettingen en 17 doden. Nu, twee maanden later, zijn er in Nederland 106 mensen aan het virus overleden, wereldwijd rond de tienduizend. Er is bijna geen land ter wereld waar géén besmettingen zijn ...
Lees hier verder

Precies drie weken nadat het coronavirus de eerste Nederlander besmette, maakte het ook een eerste politiek slachtoffer. Minister Bruno Bruins (Medische Zorg, VVD) maakte donderdagnamiddag zijn aftreden bekend, nog geen 24 uur nadat hij in de Tweede Kamer onwel was geworden vanwege oververmoeidheid. Vicepremier en minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) neemt de crisisbestrijding over en blijft hiervoor de hoofdverantwoordelijke vanuit het ministerie, ook als er een opvolger voor Bruins is gevonden. Het ministerie zei donderdagochtend nog dat Bruins een paar dagen thuis zou werken, maar de minister belde Mark Rutte toen al op om zijn besluit mee te ...
Lees hier verder

Eerst applaudisseren Nederlanders voor zorgmedewerkers. Daarna kopen ze de supermarkt leeg voordat die zorgmedewerkers van hun werk komen. De coronacrisis brengt niet altijd het beste in mensen boven (en niet altijd het slechtste). In de politiek is het niet anders. Genoeg mensen zijn van goede wil. Ze moeten snel beslissen op basis van vaak onvolledige inzichten. Turen in het donker. Onzekerheden accepteren. En tegelijk concurreren met een populistische tegencultuur die alles zeker claimt te weten. Woensdagochtend legde RIVM-directeur Jaap van Dissel de Tweede Kamer uit waarom hij sceptisch is over de Chinese aanpak van afgrendeling (‘lockdown’). Het werkt op korte ...
Lees hier verder